Datumgrens

De internationale datumgrens

 

Op 31 december 2011 werd Samoa de kampioen van de datumgrensverschuivende naties, door als eerste land ter wereld voor de tweede keer van datumzone te wisselen.

Op 4 juli 1892 verruilde Samoa de ‘Aziatische’ datum voor de ‘Amerikaanse’, vooral om economische motieven. De vierde juli viel in dat jaar op een maandag en vond twee dagen achter elkaar plaats: zowel de nieuwe datum als de Amerikaanse Onafhankelijkheidsdag werden twee keer gevierd.

In 2011 nam premier Tuilaepa Sailele Malielegaoi het initiatief de datumgrens weer te verplaatsen naar zijn oorspronkelijke ‘Aziatische’ positie om zo aansluiting te vinden bij Samoa’s voornaamste handelspartners Australië en Nieuw-Zeeland. Samoa veranderde van datum door vrijdag 30 december 2011 over te slaan, in gezelschap van het tot Nieuw-Zeeland behorende Tokelau. Een achterstand van 21 uur op Australië werd daarmee in één klap veranderd in een voorsprong van 3 uur.

Sindsdien is het dorp Poloa op het nabijgelegen Amerikaans Samoa – dat nog steeds ten oosten van de datumgrens ligt – de plaats waar elke kalenderdag de zon het laatst ondergaat.

 

Uit De verborgen ordening:

Tot 1995 liep de datumgrens dwars door Kiribati, een eilandnatie van tweeëndertig atollen en één verheven koraaleiland met een totale landoppervlakte van iets meer dan zevenhonderd vierkante kilometer, verspreid over vijf miljoen vierkante kilometer zee. Het gevolg was dat de meest oostelijke eilanden van Kiribati een dag en twee uur achterliepen op de hoofdstad Tarawa en de rest van het land, en er aan beide zijden van de datumgrens maar vier gezamenlijke werkdagen overbleven. President Teburoro Tito besloot daarom dat hij wilde regeren over een land met één datum, een van de speerpunten tijdens zijn verkiezingscampagne: via een grillig veelhoekig patroon liet hij in 1995 de datumgrens ruim vijfentwintighonderd kilometer in oostelijke richting verplaatsen tot voorbij Kiritimati (Christmas Island), het grootste atol ter wereld, en Caroline Island. Daarmee werd ook bereikt dat, volgens betwiste criteria, sindsdien daar elke nieuwe dag en dus ook ieder nieuw jaar begon, reden voor de Kiribatische regering om in 1999 de naam van Caroline te veranderen in Millennium Island. Kiribati wordt bedreigd door de stijging van de zeespiegel. Twee Kiribatische atollen – Tebua Tarawa en Abanuea – zijn al in zee verdwenen. Als de stijging van de zeespiegel doorzet, zal het land over honderd jaar grotendeels door de oceaan zijn verzwolgen, Millennium Island volgens wetenschappelijke voorspellingen al in 2025.

Uit De verborgen ordening:

Sinds 1867 maakt de datumgrens vanaf de Noordpool een bocht om Alaska heen, toen de Verenigde Staten het gebied voor ruim zeven miljoen dollar van Rusland kochten. Sindsdien loopt de datumgrens precies tussen de twee Diomedeseilanden in het midden van de Beringstraat: Ratmanov of Imaqliq is de grootste van de twee, vormt het oostelijkste punt van Rusland en loopt een dag vooruit op het Amerikaanse eiland Kleine Diomedes of Ignaluk. Beide eilanden liggen op anderhalve kilometer van de internationale datumgrens en op het dichtstbijzijnde punt drie kilometer van elkaar verwijderd: vanaf Ignaluk is ‘morgen’ te zien, vanaf Imaqliq ‘gisteren’. Dat leidde bij de plaatselijke Inuit- bevolking op de beide eilanden tot het gezegde: ‘We gaan vandaag jagen. Morgen schieten we het beest dood en gisteren eten we het op.’